Λίγες σκέψεις για το μπάζωμα του Μπουκλουτζά

Ήταν σωτήριο για την πόλη μας το "τσιμεντάρισμα" του Μπουκλουτζά ή μέγα λάθος; Πολλή συζήτηση αυτές τις ημέρες με αφορμή τη δράση του ΔΗΠΕΘΕ Κομοτηνής για το ποτάμι.

Tα έργα εκτροπής του κεντρικού χειμάρρου, της υπόγειας διέλευσης των νερών και της επικάλυψης της διαδρομής του με τσιμέντο και άσφαλτο, άρχισαν το καλοκαίρι του 1969. Στη θέση του σήμερα η Λεωφόρος Δημοκρατίας, η Ορφέως, η Δημοκρίτου, η Υψηλάντου, οι κεντρικές οδικές αρτηρίες της πόλης, με τις νησίδες και τα πεζοδρόμια, που έδωσαν διέξοδο σε αυτοκίνητα και πεζούς.

Το μπάζωμα του ποταμού υπήρξε καθοριστικό για την ανάπτυξη της Κομοτηνής αφού σηματοδότησε και την είσοδό της πόλης στην εποχή του αυτοκινήτου και της αντιπαροχής.

Το τσιμέντο δεν σκέπασε μόνο τον Μπουκλουτζά αλλά κι ότι άλλο υπήρχε δεξιά κι αριστερά στις όχθες του. Μικρομάγαζα, κατοικίες, αρχοντικά, γέφυρες, πλατάνια, πλακόστρωτα, πέργολες, αυλές, θερινά σινεμά, παϊτόνια και χάνια. Όλη την παλιά Κομοτηνή που σιγά σιγά άρχισε να αλλάζει όψη και να μεταμορφώνεται σε μια σύγχρονη επαρχιακή πόλη.

Συμφωνώ ότι το υδάτινο στοιχείο δίνει ομορφιά και γραφικότητα σε έναν τόπο. Αν περνούσε ένα ποτάμι μέσα απ' την πόλη μας, αυτή θα είχε άλλη ενέργεια, άλλο κλίμα κι άλλες θερμοκρασίες. Δεν μπορούμε όμως να συγκρινόμαστε με τα Τρίκαλα, την Έδεσσα, τη Βέροια, το Βόλο, γιατί εμείς δεν είχαμε κανονικό ποτάμι. Έναν "απρόβλεπτο" χείμαρρο είχαμε που συγκέντρωνε τα νερά από τις βροχές το χειμώνα και από τα χιόνια των βουνών της Ροδόπης την Άνοιξη. Τους υπόλοιπους μήνες ήταν βούρκος.

Το χειμώνα πλημμύριζε ενώ τα καλοκαίρια αποτελούσε εστία μόλυνσης, μπόχας και δυσωδίας. Σκουπίδια, λύματα, μύγες, κουνούπια, νερόφιδα, βδέλλες και βατράχια συμπληρώνουν το πάζλ των αναμνήσεων των παλιών Κομοτηναίων που ζούσαν ή δούλευαν κατά μήκος της κοίτης του. Μη τα βλέπουμε όλα ρομαντικά και με νοσταλγία λοιπόν. 

Σε μια εποχή έντονης αστυφιλίας κι ραγδαίας αστικής ανάπτυξης, όπως ήταν η δεκαετία του 70 για την Κομοτηνή, έπρεπε να καλυφθούν άμεσα οι ανάγκες για στέγη και δρόμους. Για όλους αυτούς τους λόγους, το μπάζωμα του Μπουκλουτζά ήταν επιτακτική ανάγκη και έργο πρώτης προτεραιότητας. Το 67 ανέλαβε η χούντα, το 69 ξεκίνησαν τα έργα. Ποιος σκέφτονταν τότε την αισθητική; Την αισθητική ή τη γραφικότητα σε μια πόλη, πιστεύω ότι τη δίνουν τα κτίριά της, παλαιά και σύγχρονα, οι δρόμοι, τα πάρκα κι οι πλατείες της ενώ τη συντηρούν με τις παρεμβάσεις τους οι τοπικοί άρχοντες.

Η Κομοτηνή ήταν και παραμένει μια άσχημη πόλη με όλα τα στραβά κι ανάποδα μιας άναρχης και στρεβλής, χωρίς πρόβλεψη για το μέλλον της, ανάπτυξης, που δημιούργησε η αστυφιλία, η αντιπαροχή και η κερδοσκοπία των εργολάβων και των κατοίκων της. 

Το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω και δεν χρειάζεται να γυρίσει γιατί δεν θα έλυνε κανένα απολύτως πρόβλημα. Όπως δεν γυρίζουν πίσω και τα χρόνια που πιστεύαμε ότι με το κλείσιμο και την ανάπλαση της πλατείας, 2 - 3 πεζοδρομήσεις κι έναν ποδηλατόδρομο, θα μπορούσαμε να λύσουμε το κυκλοφοριακό κομφούζιο του κέντρου, με κάποιους επιπλέον κάδους και προσλήψεις στην καθαριότητα να απαλλαγούμε από τα σκουπίδια και τη μπόχα τους, με ένα πολιτιστικό μέγαρο να εκπολιτιστούμε άπαντες και να αποκτήσουμε παιδεία. 

Είμαστε καταδικασμένοι ισόβια στην επαρχιώτικη μιζέρια μας, να περιμένουμε κάθε Σεπτέμβρη τους φοιτητές του Δ.Π.Θ για να νοικιάσουμε τα σπίτια μας, να κινηθεί η αγορά, να ζωντανέψει η πόλη. Είμαστε καταδικασμένοι να στριμωχνόμαστε στα φανάρια της Εθνικής ακολουθώντας τα απορριμματοφόρα κι αναπνέοντας το καυσαέριο, παγιδευμένοι στην παλιά κοίτη του Μπουκλουτζά που μας εκδικείται και μας τιμωρεί όπως τον τιμωρήσαμε κι εμείς, χωρίς διέξοδο διαφυγής από μια πόλη που μας πνίγει με τα τσιμέντα της. 

Ούτε κλειστή λεωφόρο κυκλοφορίας οχημάτων, ούτε εναέρια γεφύρια, ούτε διαμορφώσεις προσόψεων στα κτίρια, κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα, ούτε μεγαλεπήβολα σχέδια. Ας είμαστε ρεαλιστές. Λεφτά δεν υπάρχουν πια για τέτοια όνειρα, γιατί κι αυτά που μας δόθηκαν τα τελευταία χρόνια τα σπαταλήσαμε άσκοπα, ως άσωτοι υιοί, σε μπαλώματα κι αποσπασματικές παρεμβάσεις, χωρίς ολοκληρωμένο σχέδιο, χωρίς όραμα, χωρίς πρόβλεψη για το μέλλον.