ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΟΥ ΣΑΓΙΑ. ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΠΠΑΔΟΚΙΑ ΣΤΟΥΣ ΑΣΚΗΤΕΣ.

Γιορτές και λαϊκά δρώμενα με συμβολισμούς και τελετουργικά που συνυπάρχουν αρμονικά με την ελληνορθόδοξη παράδοση ανά τους αιώνες.

Το πατροπαράδοτο έθιμο του Σαγιά αναβίωσαν και φέτος ο Σύλλογος Καππαδοκών & Μικρασιατών Νομού Ροδόπης «Ο ΜΕΓΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ» και ο Λαογραφικός Σύλλογος Ασκητών, πιστοί στα έθιμα, τους ήχους, τους χορούς και τις παραδόσεις που έφεραν οι πρόγονοί τους πριν από 100 χρόνια από την Καππαδοκία.

Σύμφωνα με τον κ. Βασίλειο Φαρασόπουλο, συντ.δάσκαλο, πρώην πρόεδρο του Συλλόγου «Το άναμμα της φωτιάς γίνεται μετά τον εσπερινό και την αρτοκλασία τον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου . Οι εκκλησιαζόμενοι αραδιάζονται γύρω από τον σωρό και γίνεται δημοπρασία ποιος θα βάλει τη φωτιά.

Στη δημοπρασία παίρνουν μέρος όσοι θέλουν. Ο κανόνας όμως λέει να συμμετέχουν οι νεόπαντροι και οι αρραβωνιασμένοι. Τα χρήματα της δημοπρασίας δίνονται πάντα στην εκκλησία της ενορίας. Αυτός που κάνει την μεγαλύτερη προσφορά απολαμβάνει του σεβασμού των παρόντων οι οποίοι του δίνουν διάφορες ευχές.

Η φωτιά ανάβει από τέσσερα σημεία αντικριστά σε σχήμα σταυρού, Δύση - Ανατολή, Νότος - Βοράς, και ο πυροδότης ψιθυρίζει «Κύριε φώτισον - Κύριε ελέησον» κάθε φορά.

Οι παρόντες πιάνουν δίπλα απ' τη φωτιά κυκλικό, τραγουδιστό χορό με βηματισμό αργό και τελετουργικό.

Όταν φεύγουν παίρνουν από τα αποκαΐδια δαυλούς με κάρβουνα και σταυρώνουν μ’ αυτά τις πόρτες των σπιτιών τους.

Η λέξη Σαγιά σημαίνει την εξ ύψους σκέπη και προστασία που οραματίζεται και προσδοκά ο κάθε άνθρωπος».

Ο ορισμός της ημερομηνίας 5 Ιανουαρίου έχει την δική της επιστημονική βάση . «Την ημέρα αυτή η γη βρίσκεται στην πιο κοντινή απόσταση από τον ήλιο».